باب امام ونواب اربعه
۱-
چنان که سید محسن عاملی امین گفته است: ظاهراً نوّاب اربعه که به باب امام
نیز معروف هستند دارای نیابت عامه بودند و دیگر سفرا و ابواب امام، دارای سفارت
و وکالات در امور خاصّه بودند.1
۲- برخی بر این عقیده‌اند که اگرچه تعبیر <باب> در برخی از
کتب تراجم، مناقب و سِیَر ائمّه(ع) برای یاران نزدیک و خاصّ ایشان به کار رفته،
ولی در سخنان خود پیشوایان معصوم(ع) و سپس در نوشته‌های محدّثان و رجالیان، از
به کار بردن آن در مفهوم مثبت، پرهیز می‌شده است؛ هم‌چنان که نوّاب اربعه
را نیز عموماً، <سفراء> و <وکلاء> می‌خوانده‌اند و از نمایندگان امام
کاظم(ع) به <قوّام> تعبیر می‌کرده‌اند.
در مقابل از کسانی چون نمیری و شلمغانی، به عنوان مدّعیان
<بابیّت> نام می‌برده‌اند. البتّه اصل وجود واسطه میان امام و شیعیان،
چه در زمینهِ بیان احکام و معارف دینی و چه در امورمالی، هیچ گاه انکار نشده
است.2
