در برخی كشورها، آن ها را به عنوان محافل مذهبی یا حتی شركت‌های تجارتی ثبت كرد تا به صورت قانونی به تبلیغ بهائیت اقدام كند.49

بیت‌العدل، مسئول امور روحانی و اداری جامعۀ بین‌المللی بهایی است و تشریع در امور غیر عبادی را انجام می‌دهد. هر پنج سال یك‌بار، نُه نفر به وسیلة همة اعضای محافل ملّی بهائیان جهان انتخاب می‌شوند و بالاترین مرجع تصمیم‌گیری بیت‌العدل، دارالتبلیغ بین‌المللی است و واحدهای دیگر، زیر نظر دارالتبلیغ انجام وظیفه می‌كنند. هر كشور، یك محفل ملی و هر استان، یك محفل استانی و در ادامه، محفل شهرستان، محفل بخش و محفل ده قرار می‌گیرد و هریك از این محفل‌ها، چهل لُجنه (گروه) دارند.50

وجود چنین تشكیلات منسجمِ سلسله‌مراتبی و منظم، تمام اطلاعات را از پایین به رأس رسانده و تصمیمات رهبران را سریع و صریح به دورترین نقاط عالم ـ حتی در یك روستا ـ منتقل خواهد كرد. پیروی از دستورات محفل ملّی، بر بهائیان آن كشور واجب است و تخلّف از آن، محرومیت‌های گسترده‌ای را در پی دارد و متخلّفان به اشدّ وجه، مجازات می‌شوند.51

ساختار قدرت به طور جدی و در كلیة لایه‌های تشكیلات بهائیت به خوبی ملاحظه می‌شود؛ به طوری‌كه هیچ‌یك از اعضا، حق ندارد از آن چه درون تشكیلات می‌گذرد، بپرسد. به گفتة عباس افندی (عبدالبها)، لِم و بِم،52 هیچ جایی در بهائیت ندارد. بدین منظور تمام اعضا درگیر كارهای تشكیلاتی می‌شوند و تمام وقت آن ها در كلاس‌های آموزشی، مأموریت‌ها، ضیافت‌های نوزده روزه و غیره پر می‌شود53 در این صورت قدرت اندیشیدن دربارة اعمال و اهداف تشكیلات و مسائل بهائیت، از آن ها گرفته می‌شود.

در صورتی‌كه عضوی، شهامت پرسش‌كردن داشته باشد، با اقداماتی گشتاپوگونه به وسیلة مؤسسة معارف و لُجنة صیانت (مانند حفاظت اطلاعات) روبه‌رو می‌شود. این سیستم اطلاعاتی، روابط و اعضای جدید و قدیم را به طور دقیق كنترل می‌كند.54

در صورتی‌كه عضوی مخالفت ورزد، مجازات می‌شود؛ به طوری‌كه ادامة زندگی برایش ممكن نیست. این مجازات، دو مرحله دارد: یكی طرد اداری و دیگری، طرد روحانی. در طرد اداری، فرد خاطی از تشكیلات بهائیت و فعالیت‌های آن كنار گذاشته می‌شود و در صورت نوع و شدّت خطا، طرد روحانی می‌شود. در این حالت، فرد طردشده از جامعة بهائیت كنار گذاشته می‌شود و حتی نزدیك‌ترین افراد (مثل پدر، مادر و فرزند و همسرِ) وی، حق گفت‌وگو و ارتباط با او را ندارند.55 نمونة آن، طرد روحانی یكی از بهائیان به نام صادق آشچی، به دستور شوقی افندی، به جرم سفر به اسرائیل، بدون اجازه و برنامه‌ریزی تشكیلات است.56

یكی از بهائیان مسلمان‌شده در مصاحبه‌ای كه انجام داده، آورده است كه عده‌ای از بهائیان، در دل مسلمان‌اند و هیچ اعتقادی به بهائیت ندارند؛ ولی جرئت ابراز آن را ندارند؛ زیرا از تشكیلات بهائیت و مجازات سنگین طرد روحانی وحشت دارند و می‌ترسند كه از طرف افراد خانواده و فامیل خویش طرد شده و ادامۀ زندگی برایشان ناممكن شود.57

ج. استفاده از تكنیك كنترل ذهن

در تعریف فرقه، بیان شد كه سینگر ویژگیِ دارا بودن تكنیك كنترل ذهن را شاخص‌ترین و مهم‌ترین ویژگی هر فرقه می‌داند. بهائیت از ابتدای تأسیس، به امر تبلیغات، اهمیت زیادی می‌داده است. از زمان شوقی افندی، این تبلیغات بر اساس اصول روان‌شناختی و با برنامه‌ریزی‌های دقیق تشكیلاتی (همچون نقشة ده‌ساله) همراه بوده58 و امروزه نیز، با طراحی تبلیغاتی به اسم طرح روحی، انجام می‌شود.

طرح روحی را یكی از بهائیان مهاجر ایرانی به نام روحی ارباب، چند سال پیش طراحی و پس از بررسی و اجرای آزمایشی در كلمبیا به تصویب بیت‌العدل رسید و برای اجرا در كل جهان، یك راهنمای عمل شد و به تمام محافل بهایی ابلاغ گردید. مهم‌ترین هدف آن، ایجاد بسترهای لازم برای افزایش آمار تعداد بهاییان است.59 حدود یكصد مؤسسة‌ آموزشی، احداث شده و زمان‌بندی‌هایی تحت عنوان نقشه‌های پنج‌ساله و نقشه‌های چهارساله، طراحی شده است. شعار اصلی نقشة پنج‌ساله، «دخول افواج مقبلین» نام دارد و برای كشورهای اسلامی ـ به ویژه خاورمیانه ـ استراتژی ویژه‌ای به نام استراتژی خاموش و پنهان، با زمان‌بندی بیشتری در نظر گرفته است.60

طرح روحی در ایران از شانزده سالگی آغاز می‌شود و جذب افراد به بهائیت با امور ظاهرالصلاحی همچون كارهای خیریه و عام‌المنفعه، نظیر عیادت از بیماران در بیمارستان‌ها، نظافت پارك‌های محل و معابر كوهستانی، مراجعه به آسایشگاه سالمندان و كمك به سالخوردگان و... انجام می‌شود. بهره‌برداری از دوستان دوران مدرسه، مهاجران فقیر افغانی، كمك مالی به خانواده‌های مستمند و ایجاد كلاس‌های آشپزی‌ و هنری، رفت و آمد به كتابخانه‌ها و سمینارهایی كه در فرهنگ‌سراها برگزار می‌شود، وسیله‌ای برای ایجاد ارتباط مخفی و سپس تبلیغ بهائیت است.61

به گفتة یك بهایی مسلمان‌شده، «هدف اصلی تبلیغات بهائیت، جذب افرادی است كه از اسلام آگاهی ندارند یا مورد تبلیغ سوء قرار گرفته‌اند؛ یا این كه تدین نداشته و به مسائل مذهبی مقیّد نباشند. در كل، علاقه‌ای كه هر كس به دین خود دارد را نداشته باشند. یك عده هم كسانی هستند كه فكر می‌كنند اگر وارد این تشكیلات شوند، پول‌دار می‌شوند، یا خانم‌هایی كه دلشان می‌خواهد حجاب نداشته باشند. آن ها می‌گویند برای این كه حرف‌های ما را بشنوی، باید تعصب را كنار بزنی.»62 به این ترتیب، فرد ذهن خود را از مطالب پیشین پاك می‌كند و حرف‌ها،‌ اصول و اعتقادات بهائیت، به تدریج جایگزین آن ها می‌شود.

بهائیت از دورة كودكی، در مهدكودك‌ها تا پایان عمر، برای هر فرد بهایی برنامه دارد. با تشكیل كلاس‌های عقیدتی، موسیقی، تفریحی، ضیافت‌های نوزده روزه، انجام دادن مأموریت‌های تبلیغی، مراسم دعا و بسیاری برنامه‌های دیگر، كنترل زمان صورت می‌گیرد و این مشغولیت‌ها موجب عدم تفكر فرد به مسائل شخصی خود، عقاید القاء‌شده به او و حتی اندیشیدن به دوستان و خانوادة خویش می‌شود.63

فردی بهایی كه پس از آگاه و تبری جستن از بهائیت و گرایش به اسلام، خاطرات خویش را بیان كرده، می‌گوید: «[زمانی كه] معلم مهد كودك بهائیان شدم، برنامه‌هایی كه به من می‌دادند تا به بچه‌ها بیاموزم، كاملاً در راستای شست‌وشوی مغزی آن ها بود و من می‌دیدم كه چگونه از سه سالگی، كودكان را به اسلام و مسلمانان بدبین می‌كردند و مغز كوچك آن ها را با خرافات و اوهامی كه ارمغان بهاء و عبدالبهاء بود، پر می‌كردند و چگونه با آوردن مثال‌ها و بیان داستان‌هایی، آنان را از خارج شدن از بهائیت می‌ترساندند و با [وجود] این ترس و وحشتی كه در دل كودكان از انتخاب راهی به جز راه بهاء می‌انداختند و با وحشتی كه آنان از طرد شدن و اخراج شدن از خانه و خانواده داشتند، شعار بی‌اساس تحری حقیقت را سر می‌دادند.»64

تشكیلات بهائیت برای عضو تازه‌وارد، دوستان جدید موردنظر خود را انتخاب می‌كند و می‌كوشد تمام روابط موازی فرد با دیگران قطع شود و یا به كمترین حد برسد. فرد جذب‌شده از آن چه در تشكیلات در جریان است، ناآگاه نگه داشته می‌شود. انسان ذاتاً خداجوست؛ از این‌رو، برای اعضا، بسیار دشوار است كه مورد غضب واقع شوند؛ زیرا به آن ها القا شده كه ترك تشكیلات، مساوی با ترك خداست. سیستم تنبیه و مجازات (طرد اداری و روحانی)، حربة مناسبی برای كنترل اعضا، درون تشكیلات است و پنهان ماندن حقایق ـ به ویژه برای جوانان و نوجوانان ـ امری ضروری است؛ به طوری‌كه با انتشار مجلة ایام در 6 شهریور 1386، تحت عنوان بهائیت آن‌گونه كه هست، تشكیلات بهائیت اطلاعیه‌ای را برای عدم مطالعه آن صادر كرد كه در ضیافت‌های همان ماه مطرح شد.65

تشكیلات بهائیت در پوشش فعالیت‌های اقتصادی و امور عام‌المنفعه، به تبلیغ و جذب افراد جدید اقدام می‌كند. یكی از كارمندان شركت آب‌میوۀ رانی، پس از پی بردن به ماهیت اصلی این شركت، پس از استعفا كردن، دست به افشاگری زده است. مدیران بهایی این شركت، با اموری چون دعوت به مراسم، بذل و بخشش‌های بی‌حساب، تأمین وسایل رفاهی و تجملّی، حقوق بالای نامتعارف، پاداش‌های چندماهه، هدیه‌های گران‌بها به مناسبت‌های گوناگون، ترتیب دادن مسافرت‌های تفریحی و امثال آن ها، كارمندان شركت را جذب اخلاق و رفتار خود كرده و به تدریج اندیشه‌ها و اعتقادات بهائیت را تبلیغ می‌كردند. پس از جذب افرادی كه قید و بند چندانی در دین نداشتتند، از آن ها برای توزیع جزوه‌های تبلیغی در نقاط گوناگون كشور استفاده می‌كردند.66

تبلیغ، جذب و نگه‌داری اعضا به وسیلة تشكیلات بهائیت، در اولویت قرار دارد و برای گسترش امور تبلیغی، از هر نوع تكنیك و اصل روان‌شناسی استفاده می‌كند.

نتیجه‌گیری

بهائیت، آسمانی و الهی نبوده و بر اثر خواست نفسانی و شیطانی عده‌ای شكل گرفته است؛ از این‌رو، عقاید و باورهای آن ها نیز با اصول مشترك ادیان الهی (توحید، نبوت و معاد) در تضاد و تناقض است. این تناقضات به حدی در متون بهایی و مسائل عقیدتی زیاد است كه رهبران این فرقه برای فرار از این تناقضات و اغلاط فراوان، مجبور شده‌اند در صدسالة اخیر، چند بار منابع مذهبی فرقۀ خود را تغییر داده، تصحیح كرده یا آن ها را دور از دسترس پیروان خویش قرار دهند؛ تا آن جا كه دسترسی و مطالعۀ برخی از منابع اصلی بهائیت ـ حتی برای پیروان آن ـ ممنوع است.

با توجه به مفهوم و تعریف فرقه و ویژگی‌های آن ـ به ویژه سه ویژگی ذكر شده به وسیلة سینگر ـ رهبران اولیة بهائیت؛ با هوش، زیرك، مغلطه‌گر، مقدس‌مآب، ریاكار و مستبد بودند و با این ویژگی‌ها و نیز به رغم حمایت بیگانگان، موفق شدند افراد ساده‌لوح را فریب داده و اهداف خود را پیش برند. پس از رهبران خودانتصابیِ اولیة بهائیت، رهبران بعدی به قصد فریب افكار عمومی، با انتخابات برگزیده می‌شوند؛ ولی همچنان عملكرد آنان با شیوه‌ای مدرن، همسو با رهبران اولیه است.

وجود تشكیلات منسجم بیت‌العدل الاعظم، سلطة رهبران بهائیت را بر اعضای خود، تا دورافتاده‌ترین روستاهای جهان ممكن ساخته است. وجود ساختار هرمی قدرت، انتقال سریع اطلاعات را از قاعدة هرم به رأس آن و در نتیجه، تصمیم‌گیری رهبران و اعمال قدرت مطلقة آنان را آسان كرده است و هیچ‌یك از اعضا، حق پرسش و چون‌وچرا ندارد و در صورت پرسش، با لُجنة اطلاعاتی صیانت روبه‌رو می‌شود و اگر امتناع ورزد، با سیستم تنبیهی طرد اداری و طرد روحانی،‌ مجازات خواهد شد.

بهره‌گیری تشكیلات بهائیت از تكنیك روانی كنترل ذهن، عضوگیری اعضای جدید را با فریب و كنترل آن ها را به صورت غیرمحسوس، ممكن ساخته است. اهمیت تبلیغات برای بهائیان، باعث طراحی و اجرای برنامه‌هایی چون طرح روحی، جهت افزایش تعداد آن ها در جهان شده است. در این شیوة تبلیغی، ضمن پنهان نگه‌داشتن اهداف و افكار اصلی تشكیلات، با توسل به امور ظاهرالصلاح، به جذب افراد ـ به ویژه جوانان ـ پرداخته و با پاك كردن افكار پیشین، اعتقادات بهائیت را جایگزین آن می‌كنند و در انجام این مراحل، با بمباران محبّت، نیت‌های خویش را عملی می‌سازند.

نتیجة نهایی این كه علمای اسلام و مراجع عظام تقلید، به سبب انحراف بهائیت از اصول و فروع مسلّم اسلام، آن را یك فرقة ضالّه می‌دانند و ویژگی‌های یك فرقه، از جمله داشتن رهبران مستبد و خودكامه، ساختار هرمی قدرت و استفاده از تكنیك كنترل ذهن، بر بهائیت قابل انطباق است.

پی نوشت ها

1. علی ربانی‌گلپایگانی، فرق و مذاهب كلامی، صص 346-336.

2. محمدجواد مشكور، فرهنگ فرق اسلامی، 91-88.

3. سعید زاهد زاهدانی، بهائیت در ایران، صص 146-145.

4. رضا برنجكار، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، صص 73-65.

5. افندی شوقی، قرن بدیع «نوروز 101 بدیع»، ترجمة نصرالله مودت، ج 2، ص 122.

6. یعنی كسی كه خدا او را آشكار می كند، عنوانی است كه باب، بعد از ادعای شریعت جدید و تالیف كتاب بیان، برای موعود بیان انتخاب كرد و زمان ظهورش را دو هزار سال بعد وعده كرد.

7. علی ربانی گلپایگانی، همان، صص 350-343.

8. سعید زاهد زاهدانی، همان، ص 196.

9. همان، ص 150.

10. محمود صدری، «بهائیت»، دانشنامة جهان اسلام، ج 4، ص 733.

11. knight hood

12. علی ربانی گلپایگانی، همان، ص 347.

13. همان، ص 348.

14. فضل الله مهتدی صبحی، خاطرات صبحی درباره بهائی گری، صص 16-10.

15. اسماعیل رائین، انشعاب در بهائیت پس از مرگ شوقی ربانی، صص 233-229.

16. همان.

17. sect

18. محمد معین، فرهنگ فارسی، ص 754.

19. حسن انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ص 5319.

20. علی آقا نوری، خاستگاه تشیع و پیدایش فرقه‌های شیعی در عصر امامان، ص 12.

21. علی آقا بخشی، و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص 482.

22. http://www.cultwatch.com

23. محمد جواد مشكور، همان، صص 45، 164،153.

24. علیرضا محمدی، همان، ص 174.

25. «فرقه‌ها چگونه عمل می‌كنند»، ویژه نامة كژ راهه ضمیمة جام جم، اسفند 1386.

26. http://www.shahrvandemroz.blogfa.com/post-609.aspx

27. استفن مور و سینكلر استفن پ، دیباچه ای بر جامعه شناسی، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، ص 340.

28. همان، 341-340

29. صالح سبحانی، «پله پله تا سیاهی»، سراب، ویژه‌نامه فرقه‌های منحرف نوپدید، ص 39.

30. همان، ص 40.

31. آناهیتا احمدی، «خدایی كه به آمریكا پناهنده شد»، سراب، ویژه نامة فرقه‌های منحرف نوپدید، صص 56-57

32. علیرضا محمدی، جریان شناسی بهائیت، ص 193.

33. حسینعلی نوری، اقدس، ص 77.

34. علیرضا محمدی، همان، ص 196

35. محمدباقر نجفی، بهائیان، صفحات مختلف.

36. خندق آبادی، جامعة‌ جعفریه، ص 36.

37. www.andisheqom.com

38. مجتبی نیكوصفت، «وعده‌های بی‌بنیاد، پیشگویی‌های معكوس»، تاریخ معاصر ایران، ش48ـ47، صص 548ـ531.

39. سعید زاهد زاهدانی، همان، ص 53.

40. از القاب باب است.

41. جی.ای اسلمنت، بهاءالله و عصر جدید، ص 58.

42. عبدالحمید اشراق خاوری، مطالع الانوار (تلخیص تاریخ نبیل زرندی)، صص 8 و12و20

43. همان 10 و 20.

44. عبدالحمید اشراق خاوری، گنجینۀ حدود واحكام، ص 421.

45. سعید زاهد زاهدانی، همان، صص 302-295.

46. شوقی افندی، قرن بدیع «نوروز 101 بدیع»، ص 146.

47. http://www.baharoom.ir

48. حسینعلی نوری، همان، ص 42.

49. شوقی افندی، صص 42-41.

50. اسماعیل رائین، همان، ص 176.

51. زاهد غفاری‌هشجین و اكّار، «بهائیت و سیاست و مناسبات آن با دول خارجی». رهیافت انقلاب اسلامی، ش 14، صص 57-54.

52. چون و چرا.

53. مهناز رئوفی، سایة شوم، ج 32، صص 79 – 25.

54. علیرضا محمدی، همان، ص ‌177.

55. علیرضا روزبهانی بروجردی، در جستجوی حقیقت (كاوشی در فرقه بهائیت)، صص 87-86.

56. افندی شوقی، توقیعات مباركه ( لوح قرن)، ص 41.

57. ویژه نامۀ ایام، 1386: 59

58. لیلا چمن‌خواه، «سیاست‌های دولت پهلوی در قبال اقلیت بهائی 1357-1332»، پایان نامه دكترای دانشگاه تربیت مدرس، ص 124.

59. بهائیان بنا بر دستور بیت العدل موظف به افزایش آمار خود در جهان هستند. به عنوان مثال تا سال 2021 كه یكصدمین سالگرد در گذشت عباس افندی (عبد البهاء) است، ده درصد از جمعیت ایران، باید بهائی شوند.

60. «ماهیت و اهداف طرح روحی»، روزنامه كیهان، 22/6/1385. ص 8.

61. همان

62 علیرضا محمدی، همان، صص 154-153.

63. http://www.baharoom.ir

64. «بهائیت؛ آنگونه كه هست»، ویژه نامه ایام، ضمیمه جام جم، شهریور 1386، ص 59.

65. همان.

66. http://www.baharoom.ir