1.
اشتغال تعدادی از نزدیکان میرزا حسین‌علی نوری (بهاءالله) در دستگاه امپراتوری روسیه،
مانند پدرش میرزا عباس نوری که خود در سفارت روسیه نبود، ولی دستیار شاه‌زاده روس‌فیل3
قاجار،
امام وردی میرزا بود. برادر و شوهرخواهر و خواهرزاده وی نیز در استخدام سفارت
روسیه بودند.4
2. دخالت آشکار سفیر روسیه در نجات جان حسین‌علی نوری (بهاءالله) در واقعه
ترور ناصرالدین شاه؛5
3. دعوت از بهاءالله برای اقامت در روسیه؛6
4. نظارت بر انتقال مناسب حسین‌علی نوری (بهاءالله) در تبعید به عراق؛7
5. اقدام بهاءالله در صدور لوح ویژه به افتخار امپراتور روسیه:
....قد نجینی احد سفرائک اذ کنت فی السجن تحت السلاسل والاغلال بذلک کتب
الله لک مقاماً مالم یحط به علم احد الا هو. 8
به تحقیق یکی از سفیران تو مرا نجات داد زمانی که من در قید و بند زنجیرها
بودم. به خاطر همین خداوند برای تو مقامی نوشت که علم کسی به حدود آن احاطه نخواهد
یافت.
6. اجازه دادن به بهاییان برای ساخت نخستین معبد (مشرق‌الاذکار) در خاک
آن کشور؛9
7. سفارش اکید عبدالبهاء به بهاییان برای دعا کردن برای الکساندر امپراتور
روسیه.
میرزا حیدرعلی اصفهانی بهایی در کتاب بهجت الصدور می‌نویسد:
و القائم بامرالله (بهاء) را گرفتند و حبس کردند و به قدر یک کرور اموال
و املاک و عمارتش را بردند و غارت نمودند و در ظاهر چون دولت بهیه روس حمایت آن قائم
بامرالله که ملقب به بهاءالله است، نمود، نتوانستند شهید نمایند، به دار السلام بغداد
نفی نمودند.10
در بررسی تاریخی مناسبات میان ایران و روسیه، روشن میشود که
روسیه در هیچ‌یک از رفتارهای سیاسی خود، منافع ایران را در نظر نگرفته و همواره کوشیده
است از منابع ارزشمند اقتصادی و موقعیت جغرافیایی این کشور بهره بیشتری بگیرد.
پی نوشتها:
1.
آنان که دلبستگی‌هایی به این فرقه دارند، این امر را توجیه میکنند،
ولی منکر اصل قصه نیستند.
2. فریدون آدمیت، اندیشه‌های میرزا آقاخان کرمانی، انتشارات پیام،
1357، چ 2، ص 146.
3. روس‌فیل به عوامل ایرانی وابسته به دولت روسیه گفته میشود.
4. نک: بهاییت و روسیه تزاری، نشریه ایام، ش 29 ، ص4.
5. نک: عبدالحمید اشراق خاوری، ایام تسعه، چ 3، ص 121؛ بدیع، ص387؛ نیز
نک: قرن بدیع، قسمت دوم، ص33.
6. تلخیص تاریخ مطالع الانوار.
7. اشراقات، ص 104.
8. کتاب مبین شامل هیکل الدین و الواح دیگر، ص76.
9. الکواکب الدریه فی مآثر البهاییه، ج 2، ص 55.
10. بهاییان، ص 600، به نقل از: میرزا حیدرعلی اصفهانی، بهجت‌الصدور،
چاپ بمبئی، 1331هـ .ق، ص 128.
