از جمله این مؤ‌سسات
که مدتی دراز شریان اقتصاد کشورمان را در چنگ داشت، بانک شاهنشاهی ایران و انگلیس بود.
طبق تحقیقات یکی از پژوهشگران: شاهزاده محمد مهدی میرزا لسان الادب (بهائی) مترجم بانک
شاهی در تهران بود[1] و ابوالحسن ابتهاج (پسر
ابتهاج الملک، بهائی مقتدر گیلان و مازندران) نیز در ابتدا در بانک شاهی کار می‌کرد.
او بعدها به یکی از مقتدرترین شخصیت‌های مالی حکومت پهلوی بدل شد.[2] .
بدیع الله افنان (م1349ش)
عضو محفل بهائیت در یزد و اصفهان و از فعالان شاخص این فرقه، «زبان انگلیسی را آموخته
و در بانک شاهنشاهی ایران استخدام» شد.[3] .
به همین نمط باید از
ارتباط و همکاری بهائیان با سفارتخانه و کنسولگری‌های انگلیس (و نیز تلگرافخانه‌های
وابسته به بریتانیا) در کشورمان یاد کرد.
سر دنیس رایت، مورخ
و سیاستگر انگلیسی، در کتاب خود تصریح می‌کند که بهائیان، در بسیاری از موارد برای
حفظ خود (از گزند مخالفان) در کنسولگری‌ها و تلگرافخانه های انگلیس پناه می‌جستند.[4] محمدرضا آشتیانی‌‌زاده، از سیاستمداران آگاه و پراطلاع
عصر پهلوی، نکته مهم و بسیار درخور دقتی را بازگو می‌کند: «در سفارت انگلیس اگر می‌خواستند
از ایرانیان استخدام کنند حتماً یا یهودی یا ارمنی یا بهائی، گهگاه زردشتی، و برای
مشاغل نازلتر از قبیل فراشی و نامه بری و نامه رسانی و باغبانی و غلامی، از پیروان
فرقه علی اللهی (غلاه) برمی‌گزیدند، و به عبارت دیگر، مستخدمین بومی سفارت انگلیس از
هر فرقه‌ای بودند غیر از شیعه اثنی عشری».
(1)تذکره بهائی . ج 3 . ص 254 .
(2)جستارهایی ازتاریخ بهائیگری درایران . سال 7 . ش
27 .پائیز1383 .ص 3 . / (3)اخبارامری سال 1350 .ش 5 ص182 . / (4)ایرانیان درمیان
انگلیسی ها . ترجمه کریم امامی . ص 285 .
